10 november 2025
Gratis tampons: waarom menstruatie geen luxeproduct mag zijn
Menstruatie is geen keuze, en toch worden tampons, maandverband en andere menstruatieproducten vaak behandeld alsof ze dat wél zijn. Terwijl gemiddeld de helft van de wereldbevolking maandelijks menstrueert, zijn deze producten nog steeds niet overal gratis of gemakkelijk toegankelijk. Steeds meer landen en organisaties zetten zich in om gratis tampons en menstruatieproducten beschikbaar te stellen, zowel op scholen als op werkplekken. Maar waarom is dit onderwerp zo belangrijk, en wat betekent het voor de toekomst van gelijkheid en gezondheid?
Wat betekent ‘menstruatiearmoede’?Menstruatiearmoede verwijst naar de situatie waarin iemand geen toegang heeft tot voldoende, veilige of hygiënische menstruatieproducten. Dat kan leiden tot ongemak, schaamte of zelfs gezondheidsproblemen. Uit onderzoek blijkt dat steeds meer jonge vrouwen en studenten producten langer gebruiken dan aanbevolen of zelf oplossingen proberen te maken, simpelweg omdat ze geen geld hebben voor nieuwe. Dit is niet alleen onhygiënisch, maar kan ook leiden tot infecties of sociale isolatie. Gratis tampons zijn dus niet zomaar een gemak, ze zijn een kwestie van gelijkheid, waardigheid en volksgezondheid. Wanneer vrouwen en meisjes vrij toegang hebben tot menstruatieproducten, kunnen ze beter deelnemen aan school, werk en het dagelijks leven zonder belemmeringen.
Landen zoals Schotland en Nieuw-Zeeland zijn voorlopers op dit gebied. Ze bieden gratis menstruatieproducten aan op scholen en openbare plekken, met het idee dat niemand beperkt mag worden door een biologisch proces. Ook steeds meer bedrijven en universiteiten volgen dit voorbeeld door tampons en maandverband gratis beschikbaar te stellen in toiletten, net zoals ze zeep of toiletpapier aanbieden.
Het normaliseren van gratis tampons zorgt bovendien voor een bredere acceptatie van menstruatie als onderdeel van het leven, in plaats van iets dat verborgen of genegeerd moet worden. Door menstruatiezorg toegankelijk te maken, verklein je ongelijkheid en bevorder je openheid over het vrouwelijke lichaam en gezondheid in het algemeen.
Hoewel menstruatieproducten traditioneel worden gezien als een “vrouwenzaak”, raakt het onderwerp gratis tampons veel bredere maatschappelijke thema’s: armoede, gezondheid, gelijkheid en inclusie. Niet alleen cisgender vrouwen menstrueren; ook trans mannen en non-binaire personen kunnen behoefte hebben aan veilige en toegankelijke producten. Wanneer deze middelen gratis beschikbaar zijn, draagt dat bij aan een inclusievere samenleving waarin niemand zich hoeft te verantwoorden voor iets natuurlijks.
Bovendien heeft het aanbieden van gratis tampons economische voordelen. Minder schoolverzuim, meer productiviteit op de werkvloer en een hogere algemene tevredenheid bij werknemers en studenten zijn slechts enkele voorbeelden. Door menstruatiezorg als basisvoorziening te behandelen (net als toiletpapier of zeep) wordt een krachtige boodschap afgegeven: gelijkheid begint bij toegankelijkheid.
Het aanbieden van gratis tampons is dus geen gunst, maar een stap richting structurele verandering. Een samenleving waarin iedereen, ongeacht geslacht, inkomen of achtergrond, zonder belemmering kan leven en deelnemen.
Iedereen kan bijdragen aan meer bewustwording. Dat kan door te praten over menstruatie zonder schaamte, door lokale initiatieven te steunen die gratis producten aanbieden, of door simpelweg te pleiten voor meer beschikbaarheid op scholen en werkplekken. Bedrijven kunnen het verschil maken door gratis producten aan te bieden in personeelsruimtes — een kleine investering met grote impact.
Wil je zelf bijdragen aan meer comfort en duurzaamheid? Overweeg dan herbruikbare alternatieven zoals menstruatiecups of wasbaar maandverband. Deze producten zijn niet alleen milieuvriendelijk, maar helpen ook om kosten op lange termijn te verminderen. Bekijk daarnaast onze categorie Gezondheid & Zelfzorg voor meer producten die bijdragen aan comfort, hygiëne en welzijn, omdat zelfzorg geen luxe mag zijn, maar een basisbehoefte.